Δευτέρα 22 Ιουνίου 2015

Συνεργασία: Η έννοια του καθήκοντος στα σώματα ασφαλείας

Είμαι ο τελευταίος άνθρωπος σε αυτή τη χώρα, που θα αμφισβητήσει την Ελληνική Αστυνομία. Είμαι σε θέση να γνωρίζω τις συνθήκες εργασίας, τους ελλειμματικούς μισθούς, τα βεβαρυμμένα εργασιακά ωράρια, τους κινδύνους,
τα θύματα κατά την εκτέλεση του καθήκοντος, τις ελλείψεις σε προσωπικό και μέσα και πλήθος άλλων προβλημάτων που αντιμετωπίζει και αισθάνομαι την ανάγκη να πω ένα ευχαριστώ κι ένα μπράβο, αν όχι σε όλα τα στελέχη, τουλάχιστον στη συντριπτική τους πλειοψηφία. 

Όταν όμως τα όρια δικαιοδοσίας του εργασιακού σου καθήκοντος, εφάπτονται των ορίων των δικαιωμάτων των πολιτών, οφείλεις να είσαι διπλά και τριπλά προσεκτικός.

Αν τώρα συνυπολογίσουμε, ότι υπάρχουν πολιτικές δυνάμεις σε αυτόν τον τόπο, που δε θα δίσταζαν και το έχουν αποδείξει, να επιχειρήσουν να χρησιμοποιήσουν την αστυνομία σαν σώμα πραιτοριανών για την εφαρμογή όχι της έννομης τάξης, αλλά με πρόσχημα την έννομη τάξη να στηρίξουν τις κομματικές τους επιδιώξεις, τότε θα πρέπει να είσαι όχι απλά προσεκτικός, αλλά απόλυτα υποψιασμένος και έτοιμος να ελέγξεις τη νομιμότητα των εντολών που δέχεσαι και να ενεργήσεις ανάλογα.

Όπως ένας στρατιωτικός που θα δεχτεί την παράνομη εντολή του διοικητού του να στρέψει το όπλο του εναντίον των πολιτών της χώρας δεν απαλλάσσεται της ευθύνης σε περίπτωση που προχωρήσει στην εκτέλεσή της, ισχυριζόμενος: «είμαι στρατιώτης και εκτελώ διαταγές», αλλά οφείλει να αντιδράσει και να μην την εκτελέσει, έτσι και ο αστυνομικός δεν μπορεί να αποσείσει την ευθύνη εκτέλεσης μιας κατάφορα παράνομης εντολής από πάνω του, χρησιμοποιώντας τη δικαιολογία: «δέχτηκα εντολές άνωθεν».

Τι πρέπει να κάνει; Δυστυχώς ή ευτυχώς δεν γνωρίζω, μερικές φορές όμως στη ζωή (αρκετές μπορώ να πω) πρέπει να πεις το μεγάλο «ναι» ή το μεγάλο «όχι». Δεν μπορείς πάντως να κρύβεσαι πίσω από τη στολή και τη δήθεν υποχρέωσή σου να υπακούς τυφλά στις διαταγές των ανωτέρων. Την τυφλή υπακοή οφείλεις να την επιδεικνύεις, μόνον όταν οι διαταγές εμπίπτουν εντός των δικαιοδοτικών ορίων εκείνου που τις δίνει.

Ο όρκος που δίνει ο στρατιωτικός ή ο αστυνομικός, είναι όρκος προς τη Σημαία και το Έθνος, δεν είναι όρκος τυφλής υποταγής στους προϊσταμένους του. Η ελληνική ιστορία, η παλαιότερη αλλά και η πιο πρόσφατη, βρίθει παραδειγμάτων όπου κρατικοί αξιωματούχοι ενήργησαν παράνομα και ιδιοτελώς, θεωρώντας το κράτος και τους θεσμούς του προσωπικό ή κομματικό φέουδο.

Βάσει δηλαδή του συντάγματος είσαι υποχρεωμένος να κρίνεις, πρώτον αν αυτός που σου δίνει την εντολή έχει το δικαίωμα να σου δώσει τέτοια εντολή και δεύτερον αν σύμφωνα με την προσωπική αντίληψη που έχεις διαμορφώσει με τη φυσική σου παρουσία στο χώρο όπου καλείσαι να καταστείλεις κάποια υποτιθέμενη αδικοπραγία, αυτή είναι όντως αδικοπραγία και αν παραβιάζει πράγματι τη νομιμότητα. Και αν όχι, να μην την εκτελέσεις, όποιες κι αν είναι οι συνέπειες.

Όταν για παράδειγμα είναι προφανές ότι δεν υπάρχει αδικοπραγία και καλείσαι να επέμβεις εναντίον βουλευτών, μελών ή οπαδών μιας πολιτικής παράταξης, επειδή το κυβερνόν κόμμα ενοχλείται ή αισθάνεται ότι κινδυνεύει από αυτήν και θέλει να χρησιμοποιήσει την αστυνομία για να καταστείλει βιαίως τις δραστηριότητές της δεν μπορείς να επικαλείσαι τις διαταγές των ανωτέρων σου σαν άλλοθι για τη συνέργια στο αδίκημα.

Το να υποχωρήσει κάποιος που εργάζεται σε ένα τεχνικό γραφείο σε κάποια επαγγελματική εμμονή του προϊσταμένου του, ακόμη κι αν αυτή είναι προφανώς λανθασμένη για να μην χάσει το μισθό και τη θέση του, είναι απολύτως κατανοητό. Όμως το να …. μπουζουριάζεις ή να δέρνεις συμπολίτες σου, χωρίς να συντρέχουν οι λόγοι που θα επέβαλαν κάτι τέτοιο, είναι ασυγχώρητο. Όταν μάλιστα δείχνεις και υπερβάλλοντα ζήλο στην εκτέλεση ενός τέτοιου είδους «καθήκοντος», μην περιμένεις και να σε σέβονται.

Δεν μπορώ να ξεχάσω, στην τελευταία τελετή μνήμης των σφαγιασθέντων του Μελιγαλά, το μπλόκο της αστυνομίας σε όλους τους δρόμους ακτινωτά γύρω από τη Πηγάδα για να εμποδίσουν την πρόσβαση των πολιτών στην εκκλησία.

Με ποιο δικαίωμα απαγόρευσαν την ελεύθερη προσέλευση πολιτών σε ένα μνημόσυνο; Προς τι οι μαζικές προσαγωγές και οι μαζικοί έλεγχοι ανθρώπων και αυτοκινήτων; Τι παράνομο ανακάλυψαν μετά από όλα αυτά;

Ποιο νόμο του ελληνικού κράτους παραβίαζαν οι προσερχόμενοι, πολλοί εκ των οποίων μάλιστα ήσαν υπερήλικες συγγενείς των θυμάτων;

Μήπως φοβήθηκαν την επανάληψη κάποιου επεισοδίου αρπαγής μικροφώνου;

Ας απαντήσει επιτέλους κάποιος ή ας παραδεχτούν το λάθος κι ας ζητήσουν συγγνώμη.

Το πιο σημαντικό όμως είναι να αντιληφθούν, ιδιαίτερα μετά την αποκαθήλωση από τη θέση πρωθυπουργού, του βωμολόχου κυρίου με τα πατομπούκαλα, εις βάρος του οποίου εκκρεμούν πλήθος βαρύτατων κατηγοριών από τις οποίες δεν πρόκειται στο τέλος να γλυτώσει, ότι υποχρέωση υπακοής έχουν μόνον έναντι των νόμων και του συντάγματος του ελληνικού κράτους.

Κανένας άνθρωπος δεν είναι το κράτος. Νόμιζε πως ενσάρκωνε το κράτος και τη βούλησή του, κάποτε στη Γαλλία ο Λουδοβίκος ο 16ος. Εκτιμώ ότι ο κύριος που κατά τα λεγόμενά του είναι οπαδός της «αντρικής σχολής», πολύ σύντομα θα πάει να τον συναντήσει στα αζήτητα της Ιστορίας. Είναι ο μόνος που όντας τόσο … αρειμάνιος, μπορεί να του κάνει παρέα.

ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ ΚΑΡΑΪΣΚΟΣ